To 1975 κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου των ΗΕ στο Μεξικό και αργότερα το 1980 στην Κοπεγχάγη ο ΟΗΕ ζήτησε από τα κράτη μέλη να ιδρύσουν ειδικό τμήμα για να προωθεί μέτρα για την ισότητα των φύλων. Παρά τις προτροπές του ΟΗΕ, η Κύπρος, όχι μόνο δεν ίδρυσε ειδικό Τμήμα αλλά ούτε έστειλε αντιπροσωπεία γυναικών στο Παγκόσμιο Συνέδριο στην Κοπεγχάγη.

Το Σεμινάριο που διοργάνωσαν οι 19 μη-κυβερνητικές οργανώσεις το 1981 για να πιέσουν την Κυβέρνηση να ιδρύσει Ειδικό τμήμα για την προώθηση της ισότητας. Στη φωτογραφία Η Μαίρη Πύργου, η Ελέγκω Παρτζίλη, η Ελευθερία Πανταζή , η Σοφία Τσιμίλη, η Μαρία Βανέζη και η Λία Γεωργιάδου.

Η έλλειψη προόδου στα θέματα ισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών ώθησε 19 μη-κυβερνητικές γυναικείες και συνδικαλιστικές οργανώσεις να ενώσουν δυνάμεις το 1980 και να ιδρύσουν την Κυπριακή Επιτροπή Μη-Κυβερνητικών Οργανώσεων για τη Δεκαετία του ΟΗΕ για τις Γυναίκες. Η επιτροπή ανάλαβε μεταξύ άλλων να ασκήσει πίεση προς την Κυβέρνηση, ώστε να ιδρύσει ειδικό τμήμα για την προώθηση της ισότητας.

Το 1983 οι οργανώσεις πετυχαίνουν το στόχο τους. Η Κυβέρνηση αποφασίζει να ιδρύσει την Εθνική Επιτροπή το 1983 για την προώθηση της ισότητας, στην οποία συμμετείχαν εκπρόσωποι από όλα τα Υπουργεία και 10 μη-κυβερνητικές οργανώσεις. Η Εθνική Επιτροπή δεν λειτούργησε κανονικά και με την πάροδο του χρόνου αδρανοποιείται.

Στις 8 Μαρτίου 1988 η Κυβέρνηση, κάτω και πάλιν από την πίεση των γυναικείων οργανώσεων εξαγγέλλει την ίδρυση Μόνιμου Κεντρικού Φορέα για τα Δικαιώματα της Γυναίκας. Το 1994 ο φορέας αλλάζει όνομα και γίνεται Εθνικός Μηχανισμός για τα Δικαιώματα της Γυναίκας. Ο Μηχανισμός, που βρίσκεται κάτω από το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης, υποστηρίζεται από δημόσιους υπαλλήλους, που είναι υπεύθυνες για την ομαλή λειτουργία του και έχει δικό του μικρό προϋπολογισμό. Στο Μηχανισμό συμμετέχουν τώρα εκπρόσωποι των υπουργείων, και μη Κυβερνητικές οργανώσεις. Το 2014 δημιουργείται και ο θεσμός του Επιτρόπου ισότητας φύλων και διορίζεται και η Επίτροπος Ισότητας φύλων.

Σήμερα τα θέματα ισότητας συνεχίζουν να βρίσκονται κάτω από την επίβλεψη του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης που έχει ένα τμήμα ειδικό για την προώθηση της ισότητας και της Επιτρόπου για την ισότητα των φύλων, ως εξής:

1.Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης

To Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης είναι το αρμόδιο Υπουργείο για θέματα Ισότητας και έχει αρμόδιο τμήμα που προωθεί τις αποφάσεις του Υπουργείου.

2.Υπουργός Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης

Η Υπουργός Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης είναι υπεύθυνη για την χάραξη πολιτικής και την προώθηση μέτρων για την ισότητα καθώς και για τη διαχείριση και τη διάθεση των οικονομικών πόρων που προβλέπονται σύμφωνα με τον προϋπολογισμό που ψηφίζεται από τη Βουλή.

3.Επίτροπος Ισότητας Φύλων

Ο θεσμός της Επιτρόπου Ισότητας των Φύλων, εμφανίζεται για πρώτη φορά το 2014. Η Επίτροπος Ισότητας των Φύλων διορίζεται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και είναι απευθείας υπόλογη σ' αυτόν. Το 2014 ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, κος Νίκος Αναστασιάδης, διόρισε την κα Ιωσηφίνα Αντωνίου ως Επίτροπο Ισότητας των Φύλων.

H Επίτροπος Ισότητας των φύλων σε εκδήλωση που διοργάνωσε ο ΣΠΑΒΟ

Με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, η Επίτροπος Ισότητας των Φύλων, προεδρεύει του Συμβουλίου του Εθνικού Μηχανισμού για τα Δικαιώματα της Γυναίκας (ΕΜΔΓ) και της Εθνικής Επιτροπής.

Το γραφείο της Επιτρόπου Ισότητας των Φύλων, είναι ο αρμόδιος θεσμός για το σχεδιασμό πολιτικών για την Ισότητα των Φύλων, την υλοποίηση και την παρακολούθηση εφαρμογής αυτών των πολιτικών. Παρ όλα αυτά οι ευθύνες της είναι περιορισμένες και δεν έχει δικό της προϋπολογισμό, κάτι που δυσκολεύει το έργο της.

4.Αντιπρόσωποι των Υπουργείων

Το κάθε Υπουργείο έχει ορίσει ένα άτομο υπεύθυνο για θέματα ισότητας. Σύμφωνα με πληροφορίες που πήραμε, ο ρόλος των ατόμων αυτών είναι να διανέμουν το υλικό και τις πληροφορίες που τους στέλλει το Υπουργείο Δικαιοσύνης και η Επίτροπος, στο Υπουργείο τους και να συμπληρώνουν ερωτηματολόγια που στέλλοντα από το Υπουργείο Δικαιοσύνης και την Επίτροπο, σχετικά με την ισότητα των φύλων και των μέτρων που προωθούνται στο Υπουργείο τους.

5.Εθνικός Μηχανισμός για τα Δικαιώματα της Γυναίκας

Ο Εθνικός Μηχανισμός για τα Δικαιώματα της Γυναίκας είναι το σώμα, στο οποίο συμμετέχουν όλες οι οργανώσεις που ασχολούνται με θέματα ισότητας των φύλων. Ο Εθνικός Μηχανισμός αποτελείται από δυο σώματα.

- Συμβούλιο του Μηχανισμού. Στο Συμβούλιο συμμετέχουν 20 οργανώσεις που ασχολούνται με θέματα ισότητας και επιλέγονται βάσει κάποιων κριτηρίων.

- Εθνική Επιτροπή του Μηχανισμού. Στην Εθνική Επιτροπή συμμετέχουν 70 οργανώσεις. Οι οργανώσεις της Εθνικής Επιτροπής του Μηχανισμού, έχουν λιγότερα δικαιώματα από τις οργανώσεις του Συμβουλίου.

6. Προϋπολογισμός του Μηχανισμού.

Ο προϋπολογισμός του Μηχανισμού για το 2022 ανέρχεται στις 520 000 ευρώ σε σύγκριση με το 2021 που ήταν 375 000 ευρώ. Το επιπρόσθετο ποσό θα διατεθεί για λειτουργικά έξοδα. Από το ποσό αυτό, 290 000 δίδονται σε οργανώσεις για διάφορες δράσεις, σύμφωνα με καθορισμένα κριτήρια. Για να μπορέσει κάποια οργάνωση ή ομάδα ατόμων, να εξασφαλίσει οικονομική βοήθεια πρέπει να συμπληρώσει ειδική αίτηση στην οποία να εξηγεί το είδος της δράσης που προτίθεται να διοργανώσει και το όφελος της δράσης, όσο αφορά την ισότητα των φύλων.

ΓΕΝΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ

Τα τελευταία χρόνια, λόγω των εξωτερικών πιέσεων από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, τις υποχρεώσεις και τις δεσμεύσεις της Κύπρου, που απορρέουν από τη Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης αλλά και των πιέσεων των γυναικείων οργανώσεων έχουν προωθηθεί αρκετά νομοθετικά μέτρα, όπως η εκπόνηση του πρώτου ΕΣΔ για το Ψήφισμα 1325 «Γυναίκα, Ειρήνη και Ασφάλεια», η κύρωση της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης, η ψήφιση νομοθεσιών για την πρόληψη και την καταπολέμηση του σεξισμού της βίας κατά των γυναικών και της παρενοχλητικής παρακολούθησης. Παράλληλα η δημιουργία του «Σπιτιού της Γυναίκας», το οποίο παρέχει ολοκληρωμένες υπηρεσίες στήριξης στα θύματα βίας αλλά και η επικείμενη σύσταση του Εθνικού Συντονιστικού Φορέα για την εφαρμογή και παρακολούθηση της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης αποτελούν για τη χώρα ακόμη ένα βήμα προς τα εμπρός, λέει η Επίτροπος.

Παρά τα νομοθετικά μέτρα που έχουν προωθηθεί, στην πράξη πολλά παραμένουν να γίνουν. Έχει επίσης διαφανεί ότι ο Εθνικός Μηχανισμός για τα Δικαιώματα της Γυναίκας, όπως είναι σήμερα δεν εξυπηρετεί ικανοποιητικά τους σκοπούς για τους οποίου ιδρύθηκε. Επιπλέον οι αρμοδιότητες της Επιτρόπου Ισότητας είναι περιορισμένες, ο προϋπολογισμός είναι πολύ μικρός και αυτό δυσκολεύει το έργο της. Εκτός αυτού η προώθηση γυναικών σε διευθυντικές θέσεις και σε Διοικητικά συμβούλια Οργανισμών αν και έχει βελτιωθεί δεν είναι ακόμα ικανοποιητικός και οι περισσότεροι από τους 17 Οργανισμούς, έχουν 1 ή 2 γυναίκες από τους 9 με την εξαίρεση των οργανισμών που ασχολούνται με πολιτιστικά θέματα, που έχουν περισσότερες.

Το Ίδρυμα ΦΗΜΟΝΟΗ, με επιστολή του στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και στην Υπουργό Δικαιοσύνης, ζήτησε την αναδιοργάνωση του Εθνικού Μηχανισμού για τα Δικαιώματα της Γυναίκας, ούτως ώστε να αντιμετωπίζονται όλες οι οργανώσεις ισότιμα, αλλά ταυτόχρονα να μπορεί να αντιμετωπίζει αποτελεσματικότερα όλες τις προκλήσεις. Ζήτησε επίσης να αυξηθεί ο προϋπολογισμός του, διότι δεν είναι ικανοποιητικός. Σύμφωνα δε με τις αποφάσεις του ΟΗΕ, για να επιτευχθεί η ισότητα χρειάζονται οικονομικοί και άλλοι πόροι. Γι’ αυτό οι Κυβερνήσεις πρέπει να ΣΤΑΜΑΤΗΣΟΥΝ ΝΑ ΜΙΛΟΥΝ ΚΑΙ ΝΑ ΑΡΧΙΣΟΥΝ ΝΑ ΠΛΗΡΩΝΟΥΝ για να μπορέσουν οι γυναικείες οργανώσεις να συμβάλουν ουσιαστικότερα στην επίτευξη της ισότητας και της πάταξης της βίας κατά των γυναικών, διότι χωρίς οικονομικούς πόρους δεν μπορεί να επιτευχθεί η ισότητα, αλλά ούτε και να παταχθεί η βία κατά των γυναικών.