Μετά από 38 χρόνια από τη μέρα που συζητήθηκε για πρώτη φορά το θέμα των μονογονιών, πολλά παραμένουν ακόμα να γίνουν. Σύμφωνα με ανακοίνωση του Παγκύπριου Σύνδεσμου Μονονογεϊκών Οικογενειών και Φίλων πληθώρα εισηγήσεων και θέσεων για τη ριζική αναθεώρηση του Οικογενειακού Δικαίου κατατέθηκαν από οργανώσεις, γυναικεία κινήματα, φορείς, και ακτιβιστές στην Ημερίδα την οποία πραγματοποίησε ο Παγκύπριος Σύνδεσμος Μονονογεϊκών Οικογενειών και Φίλων (ΠΑΣΜΟΙΦ) , εν όψει της νέας κατάθεσης των νομοσχεδίων από την Κυβέρνηση.

Στην εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη του Εθνικού Μηχανισμού για τα Δικαιώματα της Γυναικάς παρευρέθηκαν και κατέθεσαν εισηγήσεις όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς όπως εκπρόσωποι του Υπουργείου Δικαιοσύνης, η Επίτροπος Ισότητας των Φύλων, ο Πρόεδρος της κοινοβουλευτικής Επιτροπής Νομικών και βουλευτές των Επιτροπών Νομικών και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Βουλής.

Κατά την συζήτηση διαφάνηκε πως τα νομοσχέδια που βρίσκονται κατατεθειμένα είναι ελλιπή και δεν ανταποκρίνονται στις ανάγκες αντιμετώπισης των έμφυλων διακρίσεων σε βάρος των γυναικών, της γυναικείας φτώχιας, της βίας κατά των γυναικών και παιδιών και της διασφάλισης των δικαιωμάτων και ευημερίας των παιδιών. Δεν ανταποκρίνονται επίσης στις απαιτήσεις, εισηγήσεις και υποδείξεις διεθνών οργανισμών για την προστασία των ευάλωτων ομάδων γυναικών και για την υποχρέωση ενίσχυσης του δικαιώματος πρόσβασης τους στην δικαιοσύνη .

Καταδείχτηκε επίσης ότι τα νομοσχέδια δεν υιοθέτησαν τις εισηγήσεις του Εθνικού Μηχανισμού για τα Δικαιώματα της Γυναίκας ( ΕΜΔΓ) οι οποίες υποβλήθηκαν στον τότε υπουργό Δικαιοσύνης κ. Ιωνά Νικολάου πριν την κατάθεση των νομοσχεδίων.

Η Πρόεδρος και τα Μέλη του Παγκύπριου Συνδέσμου Μονογονιών και Φίλων, συζητούν τα προβλήματα των μονογονιών με τους αξιωματούχους της Κυβέρνησης

Ανοίγοντας τις εργασίες της Ημερίδας, η Πρόεδρος του Συνδέσμου Αργεντούλα Ιωάννου τόνισε την ανάγκη ριζικής μεταρρύθμισης του οικογενειακού δικαίου ώστε οι προτεινόμενες λύσεις να έχουν έμφυλη προσέγγιση, προστατεύοντας το αδύνατο μέρος ενός διαζυγίου που είναι οι γυναίκες και τα παιδιά αλλά και την ανάγκη απάλειψης της εμπλοκής της εκκλησίας στην έκδοση διαζυγίων με την αποστολή γνωστοποίησης πριν την καταχώρηση της αγωγής διαζυγίου και το δικαίωμα πνευματικής συνδιαλλαγής.

Όπως επεσήμανε θα πρέπει να τεθούν οι στόχοι της μεταρρύθμισης που πρέπει να είναι η ταχεία απονομή της δικαιοσύνης στα οικογενειακά δικαστήρια, η αρχή του συμφέροντος του παιδιού σε ισορροπία με την αρχή της ουσιαστικής ισότητας των φύλων και την ανάγκη προστασίας των γυναικών, η θεσμική υποχρέωση αντιμετώπισης της βίας κατά των γυναικών και η υιοθέτηση μηχανισμών που να καθιστούν το οικογενειακό δικαστήριο χρήσιμο εργαλείο στην επίλυση των οικογενειακών διαφορών.

Στο σύντομο χαιρετισμό της η Υπουργός Δικαιοσύνης Στέφη Δράκου ανέφερε πως έχει δώσει εντολές στους λειτουργούς του Υπουργείου να διεξέλθουν εκ νέου όλων των προνοιών των νομοσχεδίων ώστε τα τελικά κείμενα που θα κατατεθούν εκ νέου στην Επιτροπή Νομικών να ανταποκρίνονται στις ανάγκες της κοινωνίας.

Από την πλευρά του ο Πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Νομικών Νίκος Τορναρίτης δεσμεύτηκε πως κατά τη διάρκεια των συζητήσεων των νέων νομοσχεδίων όλες οι εμπλεκόμενες κοινωνικές οργανώσεις αλλά και ο Σύνδεσμος Μονογονιών θα καλούνται προκειμένου να εκφράσουν τις θέσεις τους. Ο κος Τορναρίτης σημείωσε ως θετική εξέλιξη την εισαγωγή του συναινετικού διαζυγίου.

Έντονη στις τοποθετήσεις της ήταν η Επίτροπος Ισότητας κα Ιωσηφίνα Αντωνίου η οποία επεσήμανε πως το ζητούμενο σ’ αυτή την προσπάθεια είναι να πάψει η γυναίκα μονογονιός να είναι το ετεροβαρές θύμα σε μία σχέση μετά το διαζύγιο. Τις συνέπειες ενός διαζυγίου, είπε, δεν μπορεί και δεν γίνεται να τις φορτώνεται μόνο η γυναίκα. Όσον αφορά στην ανάγκη ενίσχυσης της νομικής αρωγής τόνισε ότι αυτή προβλέπεται από την Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης για την καταπολέμηση κάθε μορφής βίας κατά των γυναικών. Διαβεβαίωσε μάλιστα ότι θα είναι το πρώτο θέμα που θα τεθεί στην επόμενη συνεδρία του Συντονιστικού Φορέα για την Βία κατά των Γυναικών , «γιατί δεν μπορεί η οικονομική ανέχεια να στέκεται εμπόδιο σε μια γυναίκα προκειμένου να υπερασπιστεί τα δικαιώματα τόσο της ίδιας όσο και των παιδιών της». Κατέληξε λέγοντας ότι η χειρότερη μορφή βίας είναι η φτώχεια.

Το 80% των αιτήσεων για νομική αρωγή απορρίπτονται

Σε παρέμβαση του στην συζήτηση ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ Γιώργος Κουκουμάς κάλεσε τις οργανώσεις να απαιτούν λογοδοσία από τους εμπλεκόμενους βουλευτές για τη δράση τους σε αυτά τα ζητήματα, όπως είναι το οικογενειακό δίκαιο, η καταπολέμηση της έμφυλης βίας και η κατοχύρωση του δικαιώματος πρόσβασης στη Δικαιοσύνη.

Τόνισε ότι ο εκσυγχρονισμός του οικογενειακού δικαίου θα πρέπει να διέπεται, ανάμεσα σε άλλα, από τις αρχές του κοσμικού χαρακτήρα του κράτους -παραπέμποντας στην εμπλοκή της Εκκλησίας- στη διαδικασία διαζυγίου καθώς επίσης και στην έμφυλη και στην κοινωνικοοικονομική διάσταση που έχει το όλο ζήτημα. «Αν ανταποκριθούμε σε αυτά τα τρία στοιχεία καθώς θα αξιολογούμε και θα αναθεωρούμε το νομοθετικό πλαίσιο, τότε θα έχουμε κάνει ένα μεγάλο βήμα μπροστά» σημείωσε.

Το ΑΚΕΛ, επεσήμανε ζήτησε επίσημα στοιχεία από την Υπουργό Δικαιοσύνης σχετικά με το ποσοστό των αιτήσεων νομικής αρωγής που εγκρίνονται από τα Οικογενειακά Δικαστήρια. Χαρακτήρισε απογοητευτικά τα αποτελέσματα καθώς όπως υπέδειξε πέραν από το 80% των αιτήσεων απορρίπτονται. Αυτό, σημαίνει, σύμφωνα με τον κ. Κουκουμά, ότι εκατοντάδες γυναίκες που βρίσκονται σε ένα γάμο που συνιστά κακοποιητικό περιβάλλον τόσο για τις ίδιες όσο και για τα παιδιά τους, δεν μπορούν να προχωρήσουν στις διαδικασίες για τη λύση του γάμου και την έκδοση όλων των σχετικών διαταγμάτων, επειδή δεν διαθέτουν την οικονομική δυνατότητα να καλύψουν τα έξοδα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να εγκλωβίζονται σε ένα φαύλο κύκλο βίας, δυστυχίας και κακοποίησης.

Επίσης, πρόσθεσε, με πρωτοβουλία του ΑΚΕΛ άνοιξε η συζήτηση στην κοινοβουλευτική επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ειδικά για τη νομική αρωγή στα θύματα έμφυλης βίας. Αυτό που εισέπραξε ο ίδιος, πρόσθεσε είναι ότι δεν υπάρχει η διάθεση να γίνουν ριζοσπαστικές αλλαγές. Για τον λόγο αυτό, υπογράμμισε, το ΑΚΕΛ επεξεργάζεται όλες τις πτυχές με στόχο να καταθέσει σύντομα πρόταση νόμου που να τροποποιεί τον σχετικό Νόμο για τη νομική αρωγή, ώστε να καλύπτονται τα θύματα έμφυλης βίας όταν διεκδικούν αποζημιώσεις ενώπιον δικαστηρίου. Αναφέρθηκε επίσης στην ανάγκη να χορηγείται νομική αρωγή στα θύματα έμφυλης βίας για διαδικασίες ενώπιον Οικογενειακού Δικαστηρίου, μέσα από ρύθμιση που να προβλέπει συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα και κριτήρια. Υπογράμμισε ότι αυτό απαιτείται, εάν πράγματι το κράτος θεωρεί την καταπολέμηση της έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας υπόθεση της πολιτείας και όχι ατομική υπόθεση του θύματος.

Ο βουλευτής του ΑΚΕΛ Αντρέας Πασιουρτίδης τόνισε την ανάγκη απεμπλοκής της Εκκλησίας σημειώνοντας πως δεν μπορεί να υπάρχουν σοβαροί λόγοι διαζυγίου σήμερα και να εξαρτώνται από τον εκάστοτε χάρτη της Εκκλησίας.

Το οικογενειακό δίκαιο είπε, όπως ήταν το 1990 έκλεισε τον κύκλο του προσθέτοντας ότι οι εμπειρίες και η καθημερινότητα των οργανώσεων θα βοηθήσουν ώστε να κλείσουν παραθυράκια και να βελτιωθεί η νομοθεσία. Οι βουλευτές του ΑΚΕΛ κατέληξε είναι στη διάθεση των οργανώσεων για εισηγήσεις.

Διεκδικούμε τα απολύτως αναγκαία και αυτονόητα

Παίρνοντας το λόγο η Α. Ιωάννου εξέφρασε την πεποίθηση ότι στόχος του Συνδέσμου Μονογονιών είναι η συνεργασία και ο διάλογος που άνοιξε να συνεχίσει τόσο με τις εμπλεκόμενες Επιτροπές της Βουλής όσο και με το Υπουργείο Δικαιοσύνης.

Παρατήρησε ότι η αποκοπή από την Εκκλησία είναι ένα μόνο μικρό ζήτημα συμβολισμού ότι έχουμε γίνει κοσμικό κράτος, υπογραμμίζοντας ότι τα βήματα που πρέπει να υιοθετηθούν θα πρέπει να είναι πολύ περισσότερα και ουσιαστικά και να στηρίζονται στις Εκθέσεις διεθνών οργανισμών για την κατάσταση των δικαιωμάτων των γυναικών στην Κύπρο ώστε να αντιμετωπιστούν οι διακρίσεις, η γυναικεία φτώχεια, η βία κατά των γυναικών και κατά των παιδιών και άλλα σημαντικά θέματα ουσίας.

Ως εκ τούτου επεσήμανε, το οικογενειακό δίκαιο και το οικογενειακό δικαστήριο είναι σημαντικά εργαλεία, τα οποία θα πρέπει να εκσυγχρονιστούν και στις αποφάσεις να συμπεριληφθεί η γυναικεία οπτική. Εισηγήθηκε να στηθεί ένας μηχανισμός επαναξιολόγησης των νομοσχεδίων και κάλεσε το Υπουργείο Δικαιοσύνης να εμβολιάσει τις προτάσεις του με τις πιο κάτω τροποποιήσεις.

* Τροποποίηση του περί σχέσεων γονέων και τέκνων νόμο για τη γονική μέριμνα. Να υπάρχει η υποχρέωση να ακούγεται το παιδί και στα πλαίσια του προσωρινού διατάγματος και της διαδικασίας παρακοής διατάγματος .

* Η ποινή φυλάκισης για τη μητέρα που δεν παραδίδει το παιδί να αποσυρθεί και να εισαχθούν άλλες πρόνοιες προστατευτικές που να αποκαθιστούν την σχέση των γονέων. Όπως εξήγησε η προστασία του παιδιού υπερέχει όταν μία μητέρα δεν παραδίδει το παιδί για επικοινωνία έχοντας σοβαρό λόγο. Όταν μία μητέρα δεν παραδίδει το παιδί και δεν συμμορφώνεται με το διάταγμα, ενδεχομένως να υπάρχουν θέματα ή σοβαρές υποψίες βίας ή σεξουαλικής παρενόχλησης που πρέπει να διερευνώνται άμεσα. Η μητέρα δεν μπορεί να φυλακίζεται ότι παράκουσε το διάταγμα του δικαστηρίου χωρίς διερεύνηση των λόγων ανυπακοής της .

* Και στην έκδοση προσωρινών διαταγμάτων γονικής μέριμνας θα πρέπει να διερευνάται το συμφέρον του παιδιού, όχι μόνο στο τελικό στάδιο. Εκεί και όπου γίνεται επίκληση βίας κατά του παιδιού, να διορίζεται από το ίδιο το δικαστήριο - με κόστος της Δημοκρατίας, ψυχολόγος ο οποίος θα ακούσει το παιδί και να εξάγει την αλήθεια, ώστε να αποφεύγονται και οι ισχυρισμοί ότι η μητέρα κατήγγειλε βία για να προβεί σε γονική αποξένωση.

* Ο διορισμένος ψυχολόγος θα είναι μάρτυρας του Δικαστηρίου και εντός μιας βδομάδας θα παρουσιάζει στο δικαστήριο έκθεση.

* Μια μητέρα Αιτήτρια διατροφής παιδιών δεν μπορεί να έρχεται στο Δικαστήριο χωρίς στοιχεία για τα εισοδήματα του πατέρα. Εισήγηση να αντιστραφεί το βάρος απόδειξης και το Γραφείο Ευημερίας να διερευνά και περιλαμβάνει στοιχεία των εισοδημάτων των διαδίκων στην Έκθεση του .

* Όταν μια γυναίκα προβαίνει σε καταγγελία στην Αστυνομία ή άλλες αρμόδιες αρχές για βία σε βάρος αυτής αυτό από μόνο του θα πρέπει να αναστέλλει αυτόματα το διάταγμα επικοινωνίας μέχρι να διερευνηθεί η καταγγελία.

* Η διαμεσολάβηση να ενταχθεί στη διαδικασία του οικογενειακού δικαστηρίου, ώστε να απελευθερώνεται ο οικογενειακός δικαστής και να παραμένει κοντά του μόνο η τελική εκδίκαση.

* Είναι απαράδεκτο η διαμεσολάβηση να πληρώνεται από τους διαδίκους, αλλά θα πρέπει να είναι ευθύνη του κράτους.

* Στελέχωση των οικογενειακών δικαστηρίων με νομικούς βοηθούς, οι οποίοι να χειρίζονται τις υποθέσεις σε ένα προηγούμενο στάδιο πριν την ακρόαση.

* Στις υποθέσεις περιουσιακών διαφορών να διαμοιράζονται και τα χρέη που έχει δημιουργήσει ένα νοικοκυριό ώστε αυτός που χρέωσε την οικογένεια ή υποθήκευσε την κατοικία να αναλαμβάνει το χρέος.

* Θα πρέπει να διασφαλίζεται ότι μια γυναίκα άνεργη ή εκτός αγοράς εργασίας θα λαμβάνει αξιοπρεπή διατροφή από τον εν διαστάσει ή διαζευγμένο σύζυγο για όσο χρόνο χρειάζεται να επανενταχθεί στην εργασία και να εξασφαλίσει εισόδημα.

Αυτά που διεκδικούμε όλα αυτά τα χρόνια τόνισε η Πρόεδρος του Συνδέσμου , είναι τα απολύτως αναγκαία και αυτονόητα μέτρα για να επέρχεται η ειρήνη και η αξιοπρέπεια στους ανθρώπους και στα μέλη των μονογονεϊκών οικογενειών που θα πρέπει να ξαναβρούν το βηματισμό τους αλλά και για την συμμόρφωση της Κυπριακής Δημοκρατίας στις διεθνείς της υποχρεώσεις .

Τα προτεινόμενα νομοσχέδια δεν περιλαμβάνουν λύσεις στα πιο πάνω ζητήματα. Με τις υφιστάμενες διαδικασίες των οικογενειακών δικαστηρίων, περιθωριοποιούνται ακόμη περισσότερο οι μονογονιοί γυναίκες και αυτό καταδεικνύεται στην Μελέτη η οποία διενεργήθηκε ο 2018 για τις οικονομικές συνέπειες του διαζυγίου από το Εθνικό Μηχανισμό η οποία μπήκε στα συρτάρια χωρίς να αξιοποιηθεί στην σύνταξη των νομοσχεδίων. «Όταν μια γυναίκα και τα παιδιά υφίστανται βαριές οικονομικές συνέπειες ασφαλώς περιθωριοποιούνται και κοινωνικά» κατέληξε.

Η «ουδετερότητα» του Νόμου δεν είναι ουδέτερη

Σύμφωνα με την ακαδημαϊκό Ζέλια Γρηγορίου αυτό που πρέπει να εξεταστεί πρώτα και κύρια είναι ποιοι χρειάζονται τη μεταρρύθμιση του Οικογενειακού Δικαίου. Υπάρχουν άτομα, είπε, που βρίσκονται σε θέση αδυναμίας και ως εκ τούτου είναι πολύ πιο σημαντικό για αυτούς να ενσωματωθούν στον Νόμο οι ανάγκες που βιώνουν προκειμένου να έχουν πρόσβαση στη Δικαιοσύνη.

Από τη συζήτηση διαφάνηκε πόσο σημαντική είναι η υποχρέωση του κράτους για νομική αρωγή. Το δεύτερο επεσήμανε, είναι πως όταν ένα άτομο είναι γυναίκα και προστεθεί η φτώχεια και ο παράγοντας ενδοοικογενειακή βία «έχουμε τέσσερις άξονες ανισότητας, έναντι του άλλου διάδικου για το οικογενειακό δικαστήριο».

Όταν αντιληφθούμε πως βιώνουν αυτά τα άτομα πριν και μετά το διαζύγιο και πόσο αργά κινούνται οι διαδικασίες τότε παρατηρούμε ακόμη περισσότερη φτωχοποίηση των γυναικών και των παιδιών τους.

Αν ο νόμος, υπέδειξε, δεν μπει στα δικά τους παπούτσια, τότε πώς θα γίνει ο εκσυγχρονισμός του οικογενειακού δικαίου;

Λόγω του ότι τα νομοσχέδια κινούνται στην παράδοση και παράμετρο ότι ο νόμος είναι ουδέτερος και βλέπει μόνο πολίτες, άτομα και όχι φτωχούς και πλούσιους τότε και ο δικαστής που θα εφαρμόσει τον Νόμο δεν καταλαβαίνει τον αποκλεισμό που υφίστανται από τη Δικαιοσύνη οι γυναίκες που δεν έχουν την οικονομική άνεση να απευθυνθούν.

Άρα αυτή η ουδετερότητα στην ουσία δεν είναι ουδέτερη και είναι προκαθορισμένη σε σεξιστικό, είναι πατριαρχικό πλαίσιο. Ως εκ τούτου, μέσα από αυτές τις νόρμες ο Νόμος καταλήγει να προσδίδει προνόμια στην πατριαρχική συμπεριφορά. Αυτή είναι μια έμφυλη διάκριση, δεν είναι διάκριση κατά των ανδρών αλλά εναντίον των γυναικών.

Είναι δικαίωμα η δωρεάν νομική αρωγή

Η διευθύντρια του Μεσογειακού Ινστιτούτου Μελετών Κοινωνικού Φύλου κ. Σουζάνα Παύλου ζήτησε να τροποποιηθεί ο Νόμος, ώστε όλα τα θύματα βίας να εξαιρούνται από την κοινωνικοοικονομική έκθεση των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας (ΥΚΕ) και να έχουν αυτόματα το δικαίωμα δωρεάν νομικής αρωγής με σχετική βεβαίωση/πιστοποίηση από τις αρμόδιες αρχές. Όπως επεσήμανε η πρόσβαση στο δικαίωμα δωρεάν νομικής αρωγής σε θύματα βίας, είναι δύσκολη αν όχι απίθανη και χρονοβόρα, αφήνοντας τις γυναίκες χωρίς νομική εκπροσώπηση και πρόσβαση στη Δικαιοσύνη.

Η κ. Παύλου επικαλέστηκε τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης τονίζοντας, ότι απαιτεί τον εντοπισμό, αναγνώριση και δίωξη των περιστατικών βίας, την επιβολή κυρώσεων στους δράστες και την προστασία των θυμάτων από την επαναθυματοποίηση. Σύμφωνα με την κ. Παύλου η ολιστική εφαρμογή της Σύμβασης είναι ζωτικής σημασίας για την εφαρμογή του άρθρου 31 το οποίο σημειώνει πως «εάν η έμφυλη βία και η βία κατά των παιδιών δεν αναγνωρίζεται, δεν διερευνάται, δεν διώκεται ή οι υποθέσεις αποσύρονται, εάν τα παιδιά-θύματα δεν γίνονται πιστευτά, οι μητέρες κατηγορούνται για «ψευδείς καταγγελίες», εάν ο κίνδυνος δεν αξιολογείται από τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες- πολύ δύσκολα ή και είναι σχεδόν απίθανο να ληφθεί υπόψη η βία σε δικαστικές αποφάσεις γονικής επιμέλειας και επικοινωνίας».

Αυτά αναμένουμε από ένα οργανωμένο σύστημα οικογενειακού δικαίου

Από την πλευρά της η ακαδημαϊκός καθηγήτρια του οικογενειακού δικαίου Δρ Άννα Πλεύρη επικεντρώθηκε στα σύγχρονα συστήματα επιδίκασης διατροφής και στις διαφορές του προτεινόμενου οικογενειακού δικαίου.

Παρά το γεγονός, υπογράμμισε ότι ο Νόμος για την οικογενειακή διαμεσολάβηση ψηφίστηκε το 2019, εντούτοις είναι νεκρός και αδρανής γιατί δεν υπάρχουν κανονισμοί που απαιτούνται από το Ανώτατο Δικαστήριο και το Υπουργικό Συμβούλιο. Κανείς δεν γνωρίζει τι εκπαίδευση και ποια προσόντα θα έχουν οι οικογενειακοί μεσολαβητές και πώς θα παραπέμπει το Οικογενειακό Δικαστήριο στην οικογενειακή διαμεσολάβηση και με ποια διαδικασία.

Αν μπορεί κάποιος να πει σε ένα μικρό πυρήνα τι περιμένει από ένα οργανωμένο σύστημα οικογενειακού δικαίου και επίλυση οικογενειακών διαφορών για να είναι αποτελεσματικό είναι τα πιο κάτω:

*Χρειαζόμαστε οπωσδήποτε συνεκδίκαση των αγωγών και των αιτήσεων σε μια οικογενειακή διαφορά, ώστε να μην έχουμε καθυστερήσεις και πολυδιάσπαση.

Δηλαδή διαζύγιο, γονική μέριμνα και διατροφή να είναι ενταγμένες σε μία δικονομική διαδικασία, μια απόφαση τόσο σε επίπεδο προσωρινό όσο και οριστικό.

*Χρειαζόμαστε μονομελή σύνθεση οικογενειακών δικαστηρίων γιατί δεν εξυπηρετεί τίποτε η τριμελής σύνθεση.

*Χρειαζόμαστε εξειδικευμένους οικογενειακούς δικαστές με διαρκή επιμόρφωση και όχι απλώς οικογενειακούς δικαστές οι οποίοι ανήκουν σε διαφορική διοικητική ιεραρχία από τα επαρχιακά δικαστήρια.

*Οπωσδήποτε ταχεία εκδίκαση διότι ξέρουμε ότι ο χρόνος στις οικογενειακές διαφορές μετρά αλλιώς. Οι συνέπειες μιας καθυστέρησης στη ζωή των παιδιών που αναθρέφονται και ειδικότερα όταν είναι μικρά, δημιουργεί τεράστια προβλήματα για αυτό που θα γίνουν ως πολίτες και ως άνθρωποι.

*Χρειαζόμαστε άμεση και ηλεκτρονική πρόσβαση στα προσωπικά δεδομένα συζύγων σε περιουσιακές διαφορές για διατροφές.
Δεν είναι φοβερό, είναι κάτι που μπορεί να γίνει με άμεσες εντολές του οικογενειακού δικαστή ή άλλης αρμόδιας αρχής προς τις υπηρεσίες και τους εργοδότες για να υπάρχει συνέπεια όταν δεν δίδονται τα οικονομικά δεδομένα ώστε να μην χρειάζονται μακρόχρονες εκθέσεις για να έχουμε τις επιδικάσεις των διατροφών.

*Χρειαζόμαστε συστήματα αξιολόγησης των δικαστών που δικάζουν και κάποια διαδικασία αναφορών περιστατικών που προσβάλλουν το δικαίωμα πρόσβασης στη Δικαιοσύνη.

*Χρειαζόμαστε αποτελεσματική νομική αρωγή η οποία δεν θα στηρίζεται σε υπηρεσίες και αν κάποιοι δικηγόροι θα προσφέρουν δωρεάν τις υπηρεσίες τους. Θα πρέπει να στηρίζεται σε ένα οργανωμένο σύστημα νομικής αρωγής που είναι βασικό για την πρόσβαση στη Δικαιοσύνη. Είναι απαράδεκτο η Κύπρος ως μέλος της ΕΕ να μην διαθέτει οργανωμένα και αποτελεσματικά συστήματα πρόσβασης στην δικαιοσύνη .

Στις παρεμβάσεις οργανώσεων και ακτιβιστών τέθηκαν εισηγήσεις όπως:
-Η Έκθεση των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας να εξετάζει καταγράφει και συνυπολογίζει την βία ή τον κίνδυνο βίας κατά γυναικών και παιδιών.
-Nα απαλειφθεί η πρόνοια για την αποστολή ειδοποίησης στον Μητροπολίτη για πνευματική συνδιαλλαγή η οποία αποστερεί το επίδομα μονογονιού για τέσσερεις μήνες .
-Η νομική αρωγή να εγκρίνεται για όλες τις διαδικασίες που απαιτούνται για την παραχώρηση του επιδόματος μονογονιού.